کد مطلب:252637 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:266
امام شناسی در گفتار امام
امامان دوازده گانه ما - كه همواره درودهای خداوند بر انوار مقدس ایشان باد - نه تنها راهبر امت و بیانگر احكام اسلام و قرآن بودند. بلكه علاوه بر آن، امام معصوم در فرهنگ شیعی، نور الهی در زمین، و حجت كامل حق بر همه ی جهانیان و محور كاینات و هستی و واسطه ی فیض میان آفریدگار و آفریدگان و آینه ی نورانی و برترین قله ی فضایل انسانی و مجموعه ی همه ی خیرها و نیكیها است. همچنین تجلی گاه علم و قدرت خدای متعال و نمونه ی كامل انسان معصوم و بری از سهو و نسیان و خطا، و ارتباط با ملكوت گیتی و جهان غیب و فرشتگان و آگاه به تمام اخبار گذشته و آینده ی آفرینش، و گنجینه ی اسرار الهی و وارث همه ی كمالات انبیاست.
وجود مبارك حضرت محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین مركز پرگار خلقت، و سیطره ی ولایت ارجمندشان فوق ولایت انبیاء و فرستادگان خدا است. مقامی كه برای غیر ایشان موجود نیست و به خواست خدای سبحان، ویژه ی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت معصومین اوست، و هیچ طمع كننده ای در آن امكان طمع ندارد...
آنچه در منزلت و مقام واقعی امامان معصوم برشمردیم، اندكی است از آنچه كه از نص كتاب الهی و روایات معتبر از پیامبر و ائمه علیهم السلام قابل اثبات است و
[ صفحه 354]
در كتب مختلف بزرگان شیعه بررسی و بیان شده و این مختصر را مجال تطویل و ایراد دلیل نیست.
مولای مكرم ما، دهمین خورشید آسمان امامت امام ابوالحسن هادی علیه السلام بر ما شیعیان منت نهاده و انعام فرموده است و در گفتار شگرف و ژرف خویش، در زیارتی به نام «زیارت جامعه» تكاور سخن را در مرغزاری از معارف جان پرور الهی به جولان درآورده و از دریای دانش خود بارانی از در و گوهر بر تارك دوستان راستین سلسله ی عزیز امامت نثار كرده است. امام در خور عقلهای ناقص ما و نه سزاوار حقیقت مقام امام، گوشه هایی از تازه های بوستان خدا را حكایت فرموده است. جان ما فدای خاك او باد كه ما خاكیان را به شعاع فروزان سخن خویش با آسمان عظمت و جلال الهی آشنا ساخته و ما تشنگان زلال ولای آن گرامیان را به سرچشمه های بهشتی كوثر خدا رهنمون گشته است.
امام حضرت هادی علیه السلام به خواهش یكی از دوستان و شیعیان، برای زیارت امامان معصوم علیهم السلام كلماتی را تعلیم فرموده است كه دریغمان می آید در پایان این مقال كه از زندگی آن بزرگوار سخن می گوییم، خوانندگان را از ذكر مختصر آن كه در واقع آموزنده ی فهرستی از موضوعات امام شناسی است، محروم بداریم.
برخی از بزرگان و دانشمندان، این زیارت را از بهترین زیارات جامعه دانسته اند، و بزرگمردانی چون مرحوم شیخ صدوق - متوفای سال 381 هجری - آن را در كتاب «من لا یحضره الفقیه» و كتاب «عیون اخبار الرضا» آورده است. شیخ صدوق در آغاز كتاب ذكر شده می نویسد: من چیزهایی را در این كتاب ذكر می كنم كه به آن فتوا می دهم و آن ها را حجت شرعی بین خود و خدای خود می دانم.
«شیخ طوسی» - متوفای سال 460 هجری - نیز در كتاب «تهذیب الاحكام» این زیارت را نقل كرده است. «علامه ی مجلسی» در مورد این زیارت می گوید: زیارت جامعه، از نظر سند صحیح ترین زیارتها، و از جهت متن و فصاحت و بلاغت، بهترین
[ صفحه 355]
آنهاست. [1] .
«مجلسی اول» (پدر علامه ی مجلسی) می نویسد: در مكاشفه ای كه در حرم حضرت امیرمؤمنان برایم رخ داد، خدمت امام عصر حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مشرف شدم و با صدای بلند زیارت جامعه را خواندم. پس از اتمام زیارت آن حضرت فرمود: خوب زیارتی است.
آنگاه مجلسی اول می گوید: من در اكثر اوقات به این زیارت مداومت دارم و شكی نیست كه این زیارت از امام هادی علیه السلام است و به تقریر صاحب الزمان - ارواحنا له الفداء - رسیده و متن آن كامل ترین و بهترین زیارتهاست. [2] .
«محدث نوری» می نویسد: سید احمد دشتی در سفر حج خدمت امام عصر، مهدی آل محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف شرفیاب شد و آن گرامی به خواندن نمازهای نافله و زیارت عاشورا و زیارت جامعه سفارش كرد و فرمود: شما چرا نافله نمی خوانید؟ نافله، نافله، نافله. شما چرا عاشورا نمی خوانید؟ عاشورا، عاشورا، عاشورا. شما چرا جامعه نمی خوانید؟ جامعه، جامعه، جامعه. [3] .
شیوایی كلام و والایی مضمون و دانش و معرفتی كه در آن موج می زند، خود گویای اصالت این زیارت و معرف دانش ارجمند و الهی گوینده ی آن است. اینك با درودهای مجدد بر روح تابناك امام بزرگوار حضرت هادی علیه السلام به نقل و ترجمه ی این كلام بلند می پردازیم. امید آنكه رهروان راه رهبران شیعه علیهم السلام از این گوهر فروزان گنجینه ی معارف شیعه غفلت ننمایند و در زیارت امامان گرامی، چه در حرم آن عزیزان و چه از راه دور، با این كلمات پر نور ایشان را زیارت كنند:
«موسی بن عبدالله نخعی» می گوید: به امام هادی علیه السلام عرض كردم: ای فرزند رسول خدا، مرا زیارتی بلیغ و كامل تعلیم فرما تا هرگاه خواستم یكی از شما را زیارت كنم، آن را بخوانم.
حضرت فرمود: باید غسل كرده باشی، چون به آستانه ی حرم رسیدی، بایست و شهادتین را بگو و پس از ورود به حرم، صد بار تكبیر بگو... آنگاه بگو:
[ صفحه 356]
سلام بر شما ای خاندان نبوت، و جایگاه رسالت، و محل رفت و آمد فرشتگان، جای نزول وحی، و معدن رحمت و خزانه داران علم، و نهایت حلم، و ریشه های كرامت و پیشوایان امتها، و صاحبان نعمتها، و ریشه های نیكوكاران، و پایه های خوبان، و سرپرست بندگان خدا، و نقطه ی اتكای شهرها، و درهای ایمان، و امینهای خدای رحمان، و چكیده ی پیامبران، و برگزیده رسولان، و خاندان پیامبر برگزیده ی پروردگار جهانیان. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر امامان هدایت، و چراغهای تاریكها، و پرچمهای پرهیزكاری، و صاحبان عقل و دارندگان خرد، و پناهگاه مردمان، و وارثان پیامبران، و نمونه های برتر، و دعوت بهتر، و حجتهای خداوند بر جهانیان و اهل عالم پسین و پیشین. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر جایگاههای معرفت خدا، و مواضع بركت خدا، و معادن حكمت خدا، و راز داران خدا، و حاملان كتاب خدا، و جانشینان رسول خدا، و فرزندان فرستاده ی خدا. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر دعوت كنندگان به سوی خدا، و رهنمایان برخشنودی خدا، و استواران در امر خدا، و كاملان در دوستی خدا، و اخلاص ورزان در توحید خدا، آشكاركنندگان امر و نهی خدا، و بندگان گرامی او كه در گفتار بر او پیشی نگیرند و به فرمان او عمل كنند. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر امامان دعوت كننده و پیشوایان راهنما و سروران سرپرست، و دفاع كنندگان حمایت كننده، و اهل ذكر و والیان امر و بقیه ی لطف خدا، و برگزیده او، و حزب خدا. و جایگاه دانش خدا، و حجت های خدا، و راه خدا و نور خدا، و برهان خدا، و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
گواهی می دهم كه خدایی جز الله نیست كه یگانه است و شریكی ندارد. همچنان كه خدا بر خویش گواهی داده و فرشتگان و صاحبان علم از آفریدگانش نیز گواهی دادند كه معبودی نیست جز او، كه عزیز و حكیم است؛ و گواهی می دهم كه
[ صفحه 357]
محمد بنده برگزیده و رسول پسندیده ی اوست كه او را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه ی دینها غلبه دهد، هر چند مشركان را بد آید.
و گواهی می دهم كه شما امامان راهنما، هدایت یافته، معصوم، بزرگوار، مقرب، پرهیزكار، راستگو، برگزیده و فرمانبر خداوند هستید... او شما را به علم خویش برگزید و برای غیب خویش پسندیده و برای راز خویش اختیار فرمود، و به قدرت خود برگزید و به هدایت خود سربلند ساخت... و برای نور خویش انتخاب كرد، و با روح خود تائیدتان كرد و پسندید كه شما خلفای او در زمینش باشید و محبت های او بر آفریدگانش... و امانت داران حكمتش و گواهان بر خلقش... خداوند از لغرشها نگاهتان داشت و از فتنه ها ایمن و آسوده تان ساخت و از آلودگی پاكتان كرد، و پلیدی را از شما دور كرد...
پس شما نیز جلال او را عظیم شناختید و شأن او را بزرگ داشتید و كرمش را تمجید كردید و ذكرش را ادامه دادید و پیمانش را محكم كردید، و معاهده ی اطاعتش را استوار ساختید، و در پنهان و آشكار برای او با خلوص بودید، و به راه او با حكمت و پند نیكو دعوت كردید، و جانهایتان را برای رضایت او فدا ساختید، و بر آنچه در كنار او به شما رسید شكیبایی ورزیدید، و نماز را بپا داشتید، و زكات را پرداختید، و امر به معروف و نهی از منكر كردید، و در راه خدا چنانكه شایسته ی جهاد برای اوست جهاد كردید، تا دعوتش را آشكار ساختید و واجباتش را بیان كردید، و حدودش را اقامه كردید و... راه خدا را مشخص كردید، و در آن به رضای او نایل شدید، و به قضای او تن دادید.
پس روگردان از شما، از دین بیرون رفته است. و ملازم شما به دین رسیده است، و كوتاهی كننده ی در حق شما، نابود است. و حق با شما و در شما و از شما و به سوی شما است. میراث نبوت نزد شماست، و بازگشت خلق به سوی شما، و حسابشان با شماست. آنكه با شما دوستی كند، با خدا دوستی كرده است و آنكه با شما دشمنی ورزد، با خدا دشمنی كرده و آنكه شما را دوست بدارد، خدا را دوست
[ صفحه 358]
داشته و آنكه به شما تمسك جوید، به خدا تمسك جسته است.
شمایید راه محكم تر و گواهان سرای فانی دنیا و شفیعان سرای جاوید آخرت، و امانت محفوظ و دری كه مردم به آن آزمایش شوند. آنكه به سوی شما آمد نجات یافت و آنكه نیامد هلاك شد. به سوی خدا دعوت می كنید و بر او دلالت می كنید و به او ایمان دارید و برای او تسلیم هستید و به فرمان او عمل می كنید... آنكه از شما پیروی كرد، بهشت جای اوست و آنكه با شما مخالفت ورزید، آتش دوزخ جایگاه اوست و هر كه شما را انكار كند، كافر است و هر كه با شما بجنگد، مشرك است.
گواهی می دهم كه این مقام برای شما، درگذشته، بوده است و در آنچه باقی مانده است جریان دارد و گواهم كه ارواح شما و نور شما و سرشت شما یكی است، پاكیزه است و همه از یكدیگر هستید. خداوند شما را نورهایی آفرید، پس شما را به گرد عرش خود محیط گردانید تا آنگاه كه بر ما به وسیله ی شما منت نهاد و شما را در خانه هایی قرار داد كه خدا اذن فرمود رفیع باشند. و صلوات بر شما و دوستی شما - كه به آن ما را مخصوص فرمود - و موجب پاكیزگی خلقت ما و طهارت جانهای ما و تزكیه ی ما و كفاره ی گناهان ما قرار داد.
پس شما را به شریف ترین جایگاه مكرمان و به بالاترین مراتب مقربان و رفیع ترین درجه مرسلان رساند. آنجا كه هیچ كس بدان نرسد و هیچ برتری جویی بر آن برتری نیابد و هیچ پیشرویی بر آن پیش نگیرد و هیچ طمعكاری به ادراك آن طمع نورزد؛ تا آنجا كه باقی نماند هیچ فرشته ی مقربی و نه پیامبر مرسلی و نه صدیقی و نه شهیدی و نه عالمی و نه جاهلی و نه پستی و نه ارجمندی و...و نه شیطان سركشی...؛ جز آنكه خداوند به او جلالت امر شما را بشناساند، و نیز عظمت شرف شما را و... درستی جایگاههای شما را و استواری مقام شما را و كرامتتان را پیش او، و ویژگی تان را در پیشگاه او، و مقرب بودنتان را به او.
پدر و مادرم به فدایتان باد و خانواده ام و مالم و خویشاوندانم، خدا را گواه می گیرم و شما را، كه مؤمن هستم به شما و به آنچه شما ایمان دارید؛ و كافرم به
[ صفحه 359]
دشمن شما و به آنچه شما به آن كافرید،... دوستدارم برای شما و دوستدارانتان، و كینه می ورزم برای دشمنانتان... مطیع شما هستم، شناسای حق شمایم، اقرار به فضل شما دارم، در زیر پوشش امان شما پناهنده ام، معترف به شمایم، معتقد به بازگشت شمایم، تصدیق كننده ی رجعت شمایم، منتظر امر شمایم، آماده و در انتظار دولت شمایم، عمل كننده به فرمان شمایم، زیارت كننده شمایم، در پیشگاه خداوند عزیز و جلیل. شما را شفیع قرار می دهم و به وسیله ی شما به درگاهش تقرب می جویم... به پنهان و آشكار شما و حاضر و غایب شما و اول و آخر شما مؤمن هستم... تا خدای متعال دینش را به شما زنده دارد و شما را در روزگار حكومتش بازگرداند، و شما را برای عدلش ظاهر سازد، و در زمین خود توانا كند و قدرت دهد.
... ایمان آورده ام به شما و ولایت آخرین شما را پذیرفته ام، همان گونه كه ولایت اولین شما را پذیرفتم. و به سوی خدای عزیز و جلیل از دشمنان شما و از «جبت» و «طاغوت» و شیطانها و حزب ستمكارشان به شما، كه منكران حق شما و بیرون رفتگان از ولایت شما و غاصبان ارث شما و منحرفان از شمایند بیزاری می جویم... پس خداوند مرا همیشه تا زنده ام بر مهرورزی به شما و دوست داشتن شما و بر دین شما پا برجا بدارد و برای اطاعت شما موفق سازد و شفاعت شما را روزی ام گرداند... و مرا از جمله ی كسانی قرار دهد كه در جرگه ی شما محشور می شوند و در رجعت شما بازگردانده می شوند و در دولت شما قدرتمند می گردند و در دوران آسایش شما مورد احترام قرار می گیرند و در روزگار شما توانایی و منزلت می یابند، و فردا چشمشان به دیدار شما روشن می گردد.
پدر و مادرم به فدایتان باد و خودم و خانواده ام و مالم نیز... مولایان من، ثنای شما را نمی توانم شمارش كنم و حقیقت شما را نمی توانم مدح كنم و قدر و منزلت شما را نمی توانم توصیف كنم و درك كنم... خداوند به سبب شما آغاز كرد و به سبب شما پایان می بخشد. به سبب شما باران فرو می فرستد و به سبب شما آسمان را نگه می دارد كه بر زمین نیافتد، مگر به اذن او و به سبب شما اندوه را می برد و سختی را بر
[ صفحه 360]
طرف می سازد... خداوند به شما عطا فرمود، آنچه به هیچكس از جهانیان عطا نكرده است، هر شریفی در برابر شرافت شما سرفرود آورده و هر متكبری به اطاعت شما گردن نهاده است... زمین به نور شما تابان شده و رستگاران به ولایت شما رستگار شدند.
پدر و مادر و جان و خاندان و مالم فدای شما باد... پس چه شیرین است نامهای شما و چه گرامی است نفوس شما و چه بزرگ است شأن شما و چه والاست منزلت شما و چه با وفاست پیمان شما و چه راست است وعده شما. كلامتان نور، فرمانتان هدایت، سفارش تان تقوا، كارتان خیر، شیوه تان نیكی، خویتان كرم، گفتارتان محكم، و رأیتان دانش و بردباری و اندیشمندی است، اگر خیر یاد شود، شما آغاز و ریشه و شاخه و معدن و جایگاه و نهایت آن هستید.
پدر و مادر و جان و خاندان و مالم فدای شما باد. به سبب شما خداوند ما را از ذلت و خواری بیرون آورد و از سختیها نجات بخشید و از لبه پرتگاه هلاكت و از آتش دوزخ نجاتمان داد... پروردگارا، به آنچه فروفرستادی ایمان داریم و از پیامبرت پیروی می كنیم، پس ما را از زمره ی شاهدان بر رسالت بنویس. پروردگارا، دلهامان را بعد از آنكه هدایت مان فرمودی نلغزان و از نزد خود به ما رحمتی ببخش كه تو بسیار بخشنده ای. منزه است پروردگار ما، همانا وعده ی پروردگار ما شدنی است.
ای ولی خدا، به راستی میان من و خدای عزیز و جلیل، گناهانی است كه جز رضایت شما آن را بر نمی دارد، پس به حق آنكه شما را امین راز خویش قرار داد... بر گناهانم بخشش جویید و شفیعان من باشید، كه من مطیع شمایم و هر كس از شما اطاعت كند، از خداوند اطاعت كرده است. بار خدایا، من اگر شفیعانی نزدیك تر به تو از محمد صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان برگزیده ی او كه امامان نیكوكارند می یافتم آنان را شفیعان خود قرار می دادم، پس به حقی كه برای آنان بر خود لازم ساختی از تو می خواهم كه مرا در جمله ی عارفان به آنان و به حق آنان و در زمره ی رحمت شدگان به شفاعت آنان وارد سازی، كه همانا تو بخشنده ترین بخشندگانی.
[ صفحه 361]
خداوند بر محمد صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان پاكش درود فرستد و سلام بسیار برایشان نثار فرماید. خداوند ما را كافی و سرپرست و وكیل خوبی است.
[ صفحه 362]
وجود مبارك حضرت محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین مركز پرگار خلقت، و سیطره ی ولایت ارجمندشان فوق ولایت انبیاء و فرستادگان خدا است. مقامی كه برای غیر ایشان موجود نیست و به خواست خدای سبحان، ویژه ی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت معصومین اوست، و هیچ طمع كننده ای در آن امكان طمع ندارد...
آنچه در منزلت و مقام واقعی امامان معصوم برشمردیم، اندكی است از آنچه كه از نص كتاب الهی و روایات معتبر از پیامبر و ائمه علیهم السلام قابل اثبات است و
[ صفحه 354]
در كتب مختلف بزرگان شیعه بررسی و بیان شده و این مختصر را مجال تطویل و ایراد دلیل نیست.
مولای مكرم ما، دهمین خورشید آسمان امامت امام ابوالحسن هادی علیه السلام بر ما شیعیان منت نهاده و انعام فرموده است و در گفتار شگرف و ژرف خویش، در زیارتی به نام «زیارت جامعه» تكاور سخن را در مرغزاری از معارف جان پرور الهی به جولان درآورده و از دریای دانش خود بارانی از در و گوهر بر تارك دوستان راستین سلسله ی عزیز امامت نثار كرده است. امام در خور عقلهای ناقص ما و نه سزاوار حقیقت مقام امام، گوشه هایی از تازه های بوستان خدا را حكایت فرموده است. جان ما فدای خاك او باد كه ما خاكیان را به شعاع فروزان سخن خویش با آسمان عظمت و جلال الهی آشنا ساخته و ما تشنگان زلال ولای آن گرامیان را به سرچشمه های بهشتی كوثر خدا رهنمون گشته است.
امام حضرت هادی علیه السلام به خواهش یكی از دوستان و شیعیان، برای زیارت امامان معصوم علیهم السلام كلماتی را تعلیم فرموده است كه دریغمان می آید در پایان این مقال كه از زندگی آن بزرگوار سخن می گوییم، خوانندگان را از ذكر مختصر آن كه در واقع آموزنده ی فهرستی از موضوعات امام شناسی است، محروم بداریم.
برخی از بزرگان و دانشمندان، این زیارت را از بهترین زیارات جامعه دانسته اند، و بزرگمردانی چون مرحوم شیخ صدوق - متوفای سال 381 هجری - آن را در كتاب «من لا یحضره الفقیه» و كتاب «عیون اخبار الرضا» آورده است. شیخ صدوق در آغاز كتاب ذكر شده می نویسد: من چیزهایی را در این كتاب ذكر می كنم كه به آن فتوا می دهم و آن ها را حجت شرعی بین خود و خدای خود می دانم.
«شیخ طوسی» - متوفای سال 460 هجری - نیز در كتاب «تهذیب الاحكام» این زیارت را نقل كرده است. «علامه ی مجلسی» در مورد این زیارت می گوید: زیارت جامعه، از نظر سند صحیح ترین زیارتها، و از جهت متن و فصاحت و بلاغت، بهترین
[ صفحه 355]
آنهاست. [1] .
«مجلسی اول» (پدر علامه ی مجلسی) می نویسد: در مكاشفه ای كه در حرم حضرت امیرمؤمنان برایم رخ داد، خدمت امام عصر حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مشرف شدم و با صدای بلند زیارت جامعه را خواندم. پس از اتمام زیارت آن حضرت فرمود: خوب زیارتی است.
آنگاه مجلسی اول می گوید: من در اكثر اوقات به این زیارت مداومت دارم و شكی نیست كه این زیارت از امام هادی علیه السلام است و به تقریر صاحب الزمان - ارواحنا له الفداء - رسیده و متن آن كامل ترین و بهترین زیارتهاست. [2] .
«محدث نوری» می نویسد: سید احمد دشتی در سفر حج خدمت امام عصر، مهدی آل محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف شرفیاب شد و آن گرامی به خواندن نمازهای نافله و زیارت عاشورا و زیارت جامعه سفارش كرد و فرمود: شما چرا نافله نمی خوانید؟ نافله، نافله، نافله. شما چرا عاشورا نمی خوانید؟ عاشورا، عاشورا، عاشورا. شما چرا جامعه نمی خوانید؟ جامعه، جامعه، جامعه. [3] .
شیوایی كلام و والایی مضمون و دانش و معرفتی كه در آن موج می زند، خود گویای اصالت این زیارت و معرف دانش ارجمند و الهی گوینده ی آن است. اینك با درودهای مجدد بر روح تابناك امام بزرگوار حضرت هادی علیه السلام به نقل و ترجمه ی این كلام بلند می پردازیم. امید آنكه رهروان راه رهبران شیعه علیهم السلام از این گوهر فروزان گنجینه ی معارف شیعه غفلت ننمایند و در زیارت امامان گرامی، چه در حرم آن عزیزان و چه از راه دور، با این كلمات پر نور ایشان را زیارت كنند:
«موسی بن عبدالله نخعی» می گوید: به امام هادی علیه السلام عرض كردم: ای فرزند رسول خدا، مرا زیارتی بلیغ و كامل تعلیم فرما تا هرگاه خواستم یكی از شما را زیارت كنم، آن را بخوانم.
حضرت فرمود: باید غسل كرده باشی، چون به آستانه ی حرم رسیدی، بایست و شهادتین را بگو و پس از ورود به حرم، صد بار تكبیر بگو... آنگاه بگو:
[ صفحه 356]
سلام بر شما ای خاندان نبوت، و جایگاه رسالت، و محل رفت و آمد فرشتگان، جای نزول وحی، و معدن رحمت و خزانه داران علم، و نهایت حلم، و ریشه های كرامت و پیشوایان امتها، و صاحبان نعمتها، و ریشه های نیكوكاران، و پایه های خوبان، و سرپرست بندگان خدا، و نقطه ی اتكای شهرها، و درهای ایمان، و امینهای خدای رحمان، و چكیده ی پیامبران، و برگزیده رسولان، و خاندان پیامبر برگزیده ی پروردگار جهانیان. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر امامان هدایت، و چراغهای تاریكها، و پرچمهای پرهیزكاری، و صاحبان عقل و دارندگان خرد، و پناهگاه مردمان، و وارثان پیامبران، و نمونه های برتر، و دعوت بهتر، و حجتهای خداوند بر جهانیان و اهل عالم پسین و پیشین. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر جایگاههای معرفت خدا، و مواضع بركت خدا، و معادن حكمت خدا، و راز داران خدا، و حاملان كتاب خدا، و جانشینان رسول خدا، و فرزندان فرستاده ی خدا. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر دعوت كنندگان به سوی خدا، و رهنمایان برخشنودی خدا، و استواران در امر خدا، و كاملان در دوستی خدا، و اخلاص ورزان در توحید خدا، آشكاركنندگان امر و نهی خدا، و بندگان گرامی او كه در گفتار بر او پیشی نگیرند و به فرمان او عمل كنند. و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
سلام بر امامان دعوت كننده و پیشوایان راهنما و سروران سرپرست، و دفاع كنندگان حمایت كننده، و اهل ذكر و والیان امر و بقیه ی لطف خدا، و برگزیده او، و حزب خدا. و جایگاه دانش خدا، و حجت های خدا، و راه خدا و نور خدا، و برهان خدا، و رحمت خدا و بركات او بر شما باد.
گواهی می دهم كه خدایی جز الله نیست كه یگانه است و شریكی ندارد. همچنان كه خدا بر خویش گواهی داده و فرشتگان و صاحبان علم از آفریدگانش نیز گواهی دادند كه معبودی نیست جز او، كه عزیز و حكیم است؛ و گواهی می دهم كه
[ صفحه 357]
محمد بنده برگزیده و رسول پسندیده ی اوست كه او را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه ی دینها غلبه دهد، هر چند مشركان را بد آید.
و گواهی می دهم كه شما امامان راهنما، هدایت یافته، معصوم، بزرگوار، مقرب، پرهیزكار، راستگو، برگزیده و فرمانبر خداوند هستید... او شما را به علم خویش برگزید و برای غیب خویش پسندیده و برای راز خویش اختیار فرمود، و به قدرت خود برگزید و به هدایت خود سربلند ساخت... و برای نور خویش انتخاب كرد، و با روح خود تائیدتان كرد و پسندید كه شما خلفای او در زمینش باشید و محبت های او بر آفریدگانش... و امانت داران حكمتش و گواهان بر خلقش... خداوند از لغرشها نگاهتان داشت و از فتنه ها ایمن و آسوده تان ساخت و از آلودگی پاكتان كرد، و پلیدی را از شما دور كرد...
پس شما نیز جلال او را عظیم شناختید و شأن او را بزرگ داشتید و كرمش را تمجید كردید و ذكرش را ادامه دادید و پیمانش را محكم كردید، و معاهده ی اطاعتش را استوار ساختید، و در پنهان و آشكار برای او با خلوص بودید، و به راه او با حكمت و پند نیكو دعوت كردید، و جانهایتان را برای رضایت او فدا ساختید، و بر آنچه در كنار او به شما رسید شكیبایی ورزیدید، و نماز را بپا داشتید، و زكات را پرداختید، و امر به معروف و نهی از منكر كردید، و در راه خدا چنانكه شایسته ی جهاد برای اوست جهاد كردید، تا دعوتش را آشكار ساختید و واجباتش را بیان كردید، و حدودش را اقامه كردید و... راه خدا را مشخص كردید، و در آن به رضای او نایل شدید، و به قضای او تن دادید.
پس روگردان از شما، از دین بیرون رفته است. و ملازم شما به دین رسیده است، و كوتاهی كننده ی در حق شما، نابود است. و حق با شما و در شما و از شما و به سوی شما است. میراث نبوت نزد شماست، و بازگشت خلق به سوی شما، و حسابشان با شماست. آنكه با شما دوستی كند، با خدا دوستی كرده است و آنكه با شما دشمنی ورزد، با خدا دشمنی كرده و آنكه شما را دوست بدارد، خدا را دوست
[ صفحه 358]
داشته و آنكه به شما تمسك جوید، به خدا تمسك جسته است.
شمایید راه محكم تر و گواهان سرای فانی دنیا و شفیعان سرای جاوید آخرت، و امانت محفوظ و دری كه مردم به آن آزمایش شوند. آنكه به سوی شما آمد نجات یافت و آنكه نیامد هلاك شد. به سوی خدا دعوت می كنید و بر او دلالت می كنید و به او ایمان دارید و برای او تسلیم هستید و به فرمان او عمل می كنید... آنكه از شما پیروی كرد، بهشت جای اوست و آنكه با شما مخالفت ورزید، آتش دوزخ جایگاه اوست و هر كه شما را انكار كند، كافر است و هر كه با شما بجنگد، مشرك است.
گواهی می دهم كه این مقام برای شما، درگذشته، بوده است و در آنچه باقی مانده است جریان دارد و گواهم كه ارواح شما و نور شما و سرشت شما یكی است، پاكیزه است و همه از یكدیگر هستید. خداوند شما را نورهایی آفرید، پس شما را به گرد عرش خود محیط گردانید تا آنگاه كه بر ما به وسیله ی شما منت نهاد و شما را در خانه هایی قرار داد كه خدا اذن فرمود رفیع باشند. و صلوات بر شما و دوستی شما - كه به آن ما را مخصوص فرمود - و موجب پاكیزگی خلقت ما و طهارت جانهای ما و تزكیه ی ما و كفاره ی گناهان ما قرار داد.
پس شما را به شریف ترین جایگاه مكرمان و به بالاترین مراتب مقربان و رفیع ترین درجه مرسلان رساند. آنجا كه هیچ كس بدان نرسد و هیچ برتری جویی بر آن برتری نیابد و هیچ پیشرویی بر آن پیش نگیرد و هیچ طمعكاری به ادراك آن طمع نورزد؛ تا آنجا كه باقی نماند هیچ فرشته ی مقربی و نه پیامبر مرسلی و نه صدیقی و نه شهیدی و نه عالمی و نه جاهلی و نه پستی و نه ارجمندی و...و نه شیطان سركشی...؛ جز آنكه خداوند به او جلالت امر شما را بشناساند، و نیز عظمت شرف شما را و... درستی جایگاههای شما را و استواری مقام شما را و كرامتتان را پیش او، و ویژگی تان را در پیشگاه او، و مقرب بودنتان را به او.
پدر و مادرم به فدایتان باد و خانواده ام و مالم و خویشاوندانم، خدا را گواه می گیرم و شما را، كه مؤمن هستم به شما و به آنچه شما ایمان دارید؛ و كافرم به
[ صفحه 359]
دشمن شما و به آنچه شما به آن كافرید،... دوستدارم برای شما و دوستدارانتان، و كینه می ورزم برای دشمنانتان... مطیع شما هستم، شناسای حق شمایم، اقرار به فضل شما دارم، در زیر پوشش امان شما پناهنده ام، معترف به شمایم، معتقد به بازگشت شمایم، تصدیق كننده ی رجعت شمایم، منتظر امر شمایم، آماده و در انتظار دولت شمایم، عمل كننده به فرمان شمایم، زیارت كننده شمایم، در پیشگاه خداوند عزیز و جلیل. شما را شفیع قرار می دهم و به وسیله ی شما به درگاهش تقرب می جویم... به پنهان و آشكار شما و حاضر و غایب شما و اول و آخر شما مؤمن هستم... تا خدای متعال دینش را به شما زنده دارد و شما را در روزگار حكومتش بازگرداند، و شما را برای عدلش ظاهر سازد، و در زمین خود توانا كند و قدرت دهد.
... ایمان آورده ام به شما و ولایت آخرین شما را پذیرفته ام، همان گونه كه ولایت اولین شما را پذیرفتم. و به سوی خدای عزیز و جلیل از دشمنان شما و از «جبت» و «طاغوت» و شیطانها و حزب ستمكارشان به شما، كه منكران حق شما و بیرون رفتگان از ولایت شما و غاصبان ارث شما و منحرفان از شمایند بیزاری می جویم... پس خداوند مرا همیشه تا زنده ام بر مهرورزی به شما و دوست داشتن شما و بر دین شما پا برجا بدارد و برای اطاعت شما موفق سازد و شفاعت شما را روزی ام گرداند... و مرا از جمله ی كسانی قرار دهد كه در جرگه ی شما محشور می شوند و در رجعت شما بازگردانده می شوند و در دولت شما قدرتمند می گردند و در دوران آسایش شما مورد احترام قرار می گیرند و در روزگار شما توانایی و منزلت می یابند، و فردا چشمشان به دیدار شما روشن می گردد.
پدر و مادرم به فدایتان باد و خودم و خانواده ام و مالم نیز... مولایان من، ثنای شما را نمی توانم شمارش كنم و حقیقت شما را نمی توانم مدح كنم و قدر و منزلت شما را نمی توانم توصیف كنم و درك كنم... خداوند به سبب شما آغاز كرد و به سبب شما پایان می بخشد. به سبب شما باران فرو می فرستد و به سبب شما آسمان را نگه می دارد كه بر زمین نیافتد، مگر به اذن او و به سبب شما اندوه را می برد و سختی را بر
[ صفحه 360]
طرف می سازد... خداوند به شما عطا فرمود، آنچه به هیچكس از جهانیان عطا نكرده است، هر شریفی در برابر شرافت شما سرفرود آورده و هر متكبری به اطاعت شما گردن نهاده است... زمین به نور شما تابان شده و رستگاران به ولایت شما رستگار شدند.
پدر و مادر و جان و خاندان و مالم فدای شما باد... پس چه شیرین است نامهای شما و چه گرامی است نفوس شما و چه بزرگ است شأن شما و چه والاست منزلت شما و چه با وفاست پیمان شما و چه راست است وعده شما. كلامتان نور، فرمانتان هدایت، سفارش تان تقوا، كارتان خیر، شیوه تان نیكی، خویتان كرم، گفتارتان محكم، و رأیتان دانش و بردباری و اندیشمندی است، اگر خیر یاد شود، شما آغاز و ریشه و شاخه و معدن و جایگاه و نهایت آن هستید.
پدر و مادر و جان و خاندان و مالم فدای شما باد. به سبب شما خداوند ما را از ذلت و خواری بیرون آورد و از سختیها نجات بخشید و از لبه پرتگاه هلاكت و از آتش دوزخ نجاتمان داد... پروردگارا، به آنچه فروفرستادی ایمان داریم و از پیامبرت پیروی می كنیم، پس ما را از زمره ی شاهدان بر رسالت بنویس. پروردگارا، دلهامان را بعد از آنكه هدایت مان فرمودی نلغزان و از نزد خود به ما رحمتی ببخش كه تو بسیار بخشنده ای. منزه است پروردگار ما، همانا وعده ی پروردگار ما شدنی است.
ای ولی خدا، به راستی میان من و خدای عزیز و جلیل، گناهانی است كه جز رضایت شما آن را بر نمی دارد، پس به حق آنكه شما را امین راز خویش قرار داد... بر گناهانم بخشش جویید و شفیعان من باشید، كه من مطیع شمایم و هر كس از شما اطاعت كند، از خداوند اطاعت كرده است. بار خدایا، من اگر شفیعانی نزدیك تر به تو از محمد صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان برگزیده ی او كه امامان نیكوكارند می یافتم آنان را شفیعان خود قرار می دادم، پس به حقی كه برای آنان بر خود لازم ساختی از تو می خواهم كه مرا در جمله ی عارفان به آنان و به حق آنان و در زمره ی رحمت شدگان به شفاعت آنان وارد سازی، كه همانا تو بخشنده ترین بخشندگانی.
[ صفحه 361]
خداوند بر محمد صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان پاكش درود فرستد و سلام بسیار برایشان نثار فرماید. خداوند ما را كافی و سرپرست و وكیل خوبی است.
[ صفحه 362]
[1] علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 102، ص 144.
[2] روضة المتقين، ج 5، ص 451.
[3] محدث نوري، نجم الثاقب، ص 342.